Liczba zachorowań na nowotwory wśród młodych kobiet rośnie. Oto jak możesz się chronić

W ostatnich latach obserwuje się niepokojący wzrost zachorowań na nowotwory wśród młodych kobiet. Według danych Amerykańskiego Towarzystwa Onkologicznego, w 2021 roku kobiety poniżej 50 roku życia chorowały na nowotwory o 82% częściej niż mężczyźni w tej samej grupie wiekowej. Wzrost ten dotyczy głównie raka piersi i tarczycy.

Rak nie jest już chorobą osób starszych. Młodzi ludzie są coraz bardziej narażeni, a winowajcą większej zachorowalności jest wysoki wiek biologiczny młodych dorosłych. (1)

dr Yin Cao, profesor chirurgii w Washington University School of Medicine

W Polsce również zauważalny jest wzrost zachorowań na nowotwory wśród młodych kobiet. Współczynnik zachorowalności na raka piersi u Polek w wieku 30–54 lat wzrósł z 76 do 97 na 100 tys. osób od początku XXI wieku.

Rak piersi – najczęstszy nowotwór u kobiet

Rak piersi pozostaje najczęściej diagnozowanym nowotworem złośliwym u kobiet w Polsce, odpowiadając za około 23% wszystkich zachorowań na nowotwory złośliwe. Co roku diagnozuje się około 20 000 nowych przypadków raka piersi.(3)

Choć szczyt zachorowalności przypada na kobiety w wieku 50–69 lat, niepokojący jest wzrost liczby przypadków wśród młodszych kobiet. W ciągu ostatnich 30 lat zachorowalność w grupie wiekowej 20–49 lat wzrosła prawie dwukrotnie. (2)

Dokładnie wiemy, jakie są czynniki ryzyka nowotworów i mamy dowody na to, że można zapobiec niemal 50% zachorowań na te choroby i 90% zgonom nowotworowym. Niestety na co dzień prowadzimy niezdrowy styl życia i nie za bardzo jesteśmy w stanie coś zmienić. (1)

Prof. dr hab. n. med. Joanna Didkowska dla Medonet

Profilaktyka wielopoziomowa – twój klucz do zdrowia

Choć statystyki są alarmujące, istnieje wiele sposobów na to, by zmniejszyć ryzyko zachorowania na raka. Co możesz zrobić?

Badaj się

Samobadanie piersi: wykonuj raz w miesiącu, najlepiej kilka dni po miesiączce.
USG piersi: zalecane, jeśli jesteś osobą przed 45 roku życia (w twoich piersiach jest wtedy więcej tkanki gruczołowej niż tłuszczowej). W takiej sytuacji obraz możliwych zmian jest bardziej widoczny podczas USG, niż w wyniku promieniowania rentgenowskiego przy mammografii. Skierowanie na badanie wystawi twój lekarz ginekolog.
Mammografia: jeśli jesteś w wieku 45–74 lat, możesz skorzystać z bezpłatnego badania mammograficznego co dwa lata w ramach programu profilaktycznego NFZ.

USG jamy brzusznej: rób co 3–5 lat, aby ocenić kondycję narządów wewnętrznych i móc wcześnie wykryć ewentualne zmiany.
Gastroskopia: rekomendowana raz na 5 lat, szczególnie jeśli jesteś w grupie osób z dolegliwościami żołądkowymi lub ryzyka nowotworów przewodu pokarmowego.
Kolonoskopia: zalecana co 10 lat dla osób w wieku 50–65 lat, ale jeśli jesteś osobą z obciążeniem rodzinnym (ktoś w bliskiej rodzinie zachorował na raka jelita), zrób badanie ok. 40 roku życia. Kolonoskopia pozwala na wczesne wykrycie zmian w jelicie grubym.
Test na krew utajoną w kale: wykonuj raz w roku jako badanie przesiewowe w kierunku raka jelita grubego.
Cytologia: badanie rób przynajmniej co 3 lata, aby na wczesnym etapie wykryć zmiany nowotworowe szyjki macicy.
Badanie dermatologiczne: regularnie kontroluj znamiona skórne, zwkłaszcza jeśli były przypadki raka skóry w twojej rodzinie.
RTG klatki piersiowej: rób co 5 lat, szczególnie jeśli jesteś osobą palącą. Badanie pozwala na wczesne wykrycie zmian w płucach.
Badanie ogólne moczu i morfologia krwi: wykonuj je raz w roku. Pomagają w ocenie ogólnego stanu zdrowia i wczesnym wykryciu nieprawidłowości związanych z wieloma chorobami.

Zrezygnuj z nałogów

Palenie tytoniu odpowiada za około 30% wszystkich zachorowań na nowotwory w Polsce. (1) Jest głównym czynnikiem ryzyka raka płuc, krtani, jamy ustnej i przełyku. Pożegnanie się z nałogiem to najprostsza droga do lepszego zdrowia.
Z kolei aż 9% nowotworów piersi u kobiet w Polsce wynika z picia alkoholu. (1) Spożycie 1-2 porcji dziennie może zwiększyć ryzyko o 13%, a 4 kieliszki wina dziennie nawet o 50%. Warto mieć z tyłu głowy te liczby podczas otwierania kolejnego prosecco.

Jedz mądrze i pełnowartościowo

Unikaj w diecie przetworzonej żywności. Produkty bogate w tłuszcze trans i cukry mogą zwiększać ryzyko nowotworów.
Wybieraj świeże warzywa i owoce — są bogate w antyoksydanty, które chronią komórki przed uszkodzeniami.
Ogranicz spożycie czerwonego mięsa. Aby zapewnić sobie dostęp do białka i aminokwasów, zastąp je rybami lub roślinami strączkowymi.

Włącz do stylu życia zdrowy ruch

Ćwicz regularnie. Już 30 minut umiarkowanej aktywności dziennie, takiej jak szybki spacer czy jazda na rowerze, może znacząco obniżyć ryzyko raka piersi.

Włącz do sportowej rutyny trening siłowy — już dwie godziny w tygodniu wystarczą, aby utrzymać twoje mięśnie w dobrej kondycji. Nie masz dostępu do siłowni? Wypróbuj wymachy i przysiady z hantlami w domu w towarzystwie ulubionego serialu.

Czytaj składy kosmetyków, wybieraj bezpieczne produkty

Unikaj szkodliwych składników w kosmetykach, takich jak formaldehyd, SLS, SLES, parabeny i ftalany, które mogą przenikać przez skórę i negatywnie odbijać się na twoim zdrowiu. Te składniki bardzo często występują nie tylko w tanich produktach, ale również kosmetykach luksusowych marek. Do weryfikacji składów używaj narzędzi typu Skincoda czy INCI Beauty i zaglądaj do wątków o składach na wizaz.pl.

Zwracaj uwagę na to, co nosisz i w czym śpisz

Wybieraj ubrania z naturalnych tkanin, którym daleko do fast fashion. Bawełna, len czy wełna są bezpieczniejsze dla skóry niż tkaniny syntetyczne z domieszką tworzyw sztucznych i zmniejszają twoją ekspozycję na mikro- i nanoplastik, które zaburzają prawidłowe procesy w organizmie. Syntetyki takie jak poliester mogą zawierać BPA i ftalany, odpowiedzialne za rozregulowanie gospodarki hormonalnej.

Zasada ta dotyczy również odzieży nocnej i pościeli — wybieraj tkaniny naturalne i niebarwione.

Zrób rewolucję w kuchni i codziennym otoczeniu

Pojemniki i narzędzia kuchenne z tworzywa sztucznego zastąp zamiennikami z drewna i metalu. Pozbądź się patelni z nieprzywierającymi powłokami, wybierz te z bezpiecznej stali lub żeliwa, które nie wchodzą w reakcje chemiczne z żywnością.
Nie podgrzewaj jedzenia w plastikowych pojemnikach. Wysoka temperatura może powodować uwalnianie szkodliwych substancji, takich jak BPA.
Wybieraj herbaty liściaste, niepakowane w pojedyncze saszetki. Herbaty ekspresowe to źródło mikroplastiku. Jedna torebka herbaty zalana wrzątkiem potrafi uwolnić około 11,6 miliarda cząsteczek mikroplastików i 3,1 miliarda nanoplastików, które razem z napojem trafiają do twojego organizmu.
Zwróć uwagę na świeczki zapachowe, które mogą zawierać szkodliwe ftalany. Perfumowane świece zastąp sojowymi i naturalnymi olejkami eterycznymi, które zastąpią zapach świec.

Redukuj poziom stresu i zadbaj o zdrowy sen

Kontroluj poziom kortyzolu (hormon stresu), który może destabilizować cię od wewnątrz i uruchamiać procesy pogarszające twoje zdrowie. Zrezygnuj z kawy w pierwszej godzinie od przebudzenia, w pierwszych 15 minutach dnia nie sięgaj po telefon, odsłoń okna i wystaw się na działanie naturalnego światła, które pomoże ci wejść w rytm dnia. Wieczorem, na pół godziny przed snem zrezygnuj ze scrollowania, wybierz książkę lub techniki relaksacyjne, które pomogą ci uspokoić umysł i zasnąć.

Stwórz w swojej sypialni sanktuarium snu — zainwestuj w dobry materac i oświetlenie z możliwością regulacji. Wybierz naturalne i miękkie tekstylia, które zwiększą twój komfort snu. Oczyść przestrzeń z nadmiaru przedmiotów, aby jak najmniej rozpraszało cię przed snem. Ustaw jak najmniej inwazyjny dźwięk budzika — zamiast agresywnego alarmu spróbuj łagodnie narastających dzięków, które będą wspierać twój proces wybudzania.

Przeczytaj również

Sen jako fundament długowieczności. Jak zsynchronizować rytm dobowy, by żyć dłużej?

Profilaktyka zdrowotna to nie tylko badania. Na zagadnienie możemy patrzeć jak na system naczyń połączonych, gdzie bardzo ważny udział w wysiłkach na rzecz zdrowia zajmuje styl życia. Ujęcie w strategii zdrowotnej tak wielu aspektów to większa szansa na długie i witalne życie.

longevitism portal internetowy o zdrowiu, stylu życia i długowieczności

Źródła: